Door de invoering van de Wet modernisering vennootschapsbelasting zijn gemeenten belastingplichtig geworden voor alle economische activiteiten. In 2016 is de eerste inventarisatie gemaakt van de economische activiteiten, wat de basis vormt voor de aangifte VPB. Het SVLO ( Samenwerking Vennootschapsbelasting Lokale Overheden) heeft allerlei notities en handreikingen gemaakt om het VPB proces voor gemeenten te begeleiden.
De eerste aangifte voor het jaar 2016 is samen met een regionale projectgroep en een fiscaal adviseur voorbereid. De aangifte heeft betrekking op de economische activiteiten van de Algemene Dienst, het Grondbedrijf en het Woningbedrijf. Voor het Woningbedrijf is het nog onzeker of we VPB plichtig zijn, we gaan zelf uit van normaal vermogensbeheer. Als het Woningbedrijf wordt gezien als normaal vermogensbeheer zijn we voor dit onderdeel namelijk niet VPB plichtig. Gelet op het specialistische karakter van dit onderwerp is hierin gezamenlijk opgetrokken met de nog vier andere Woningbedrijven die Nederland telt en fiscaal ondersteund door een adviseur gespecialiseerd in Woningcorporaties.

Algemene Dienst

De algemene dienst heeft allerlei economische activiteiten, maar deze worden voor de VPB aangifte op nihil geschat. Deze economische activiteiten moeten ieder jaar worden doorgenomen en getoetst of deze in de VPB aangifte moeten worden meegenomen.

Het Grondbedrijf

Het grondbedrijf heeft in 2016 vier lopende grondexploitaties. Per 1-1-2016 moet er een fiscale beginbalans worden opgesteld voor het eerste jaar van de aangifte. Probleem is hierbij dat de eerdere genomen ontwikkelkosten en verliezen, leiden tot extra winst en VBP-afdracht in de toekomst bij uitgifte van de gronden. Met de belastingdienst en de regio is afgesproken het SVLO rekenmodel aan te houden als uitgangspunt voor het jaar 2016 en verder voor alle grondexploitaties. Alle uitgangspunten voor de aangifte zijn afgestemd met de regionale projectgroep. Voor Koggenland komt dit op een VPB bedrag van € 21.753 in 2016.

Het Gemeentelijk Woningbedrijf

De vijf overgebleven Gemeentelijk Woningbedrijven opteren voor "normaal vermogensbeheer". Medio 2018 is nog geen duidelijkheid vanuit het Ministerie van Financiën of het Woningbedrijf VPB plichtig is. Om een rente risico van 8% te voorkomen is wel aangifte gedaan en de voorlopige aanslag is betaald. Met ondersteuning van een fiscaal adviseur is een fiscale balans opgesteld voor de aangifte over het jaar 2016. Dit komt voor het Gemeentelijk Woningbedrijf Koggenland op een bedrag van € 568.193

Proces VPB gemeente

Fiscaal jaar 2016
Een aangifte dient voor 1 mei in het volgende jaar te worden gedaan. Ieder jaar moeten alle economische activiteiten van de gemeente worden doorgenomen en getoetst aan de criteria is er sprake van:

• Duurzame organisatie van arbeid en kapitaal   
• Deelname aan economisch verkeer   
• Winst beoogd of structurele overschotten   
• Bescheiden bestaan

Vervolgens moeten alle uitgangspunten worden vastgelegd in een VPB dossier.
Er is eerst extra uitstel aangevraagd tot 1 juli 2018, vervolgens is er alvast een voorlopige aangifte Woningbedrijf en Grondbedrijf gedaan van € 592.445 om belastingrente van 8% te voorkomen. De definitieve aangifte 2016 is berekend op een bedrag van € 589.946, dit is voor het grootste deel voor het gemeentelijk Woningbedrijf. Omdat er medio 2018 nog geen uitspraak is gedaan over de gemeentelijke Woningbedrijven, wordt er een -door fiscaal adviseur opgestelde- begeleidende brief met uitgangspunten bij de aangifte meegestuurd. Zodra de definitieve aanslag binnen is, wordt door de fiscaal adviseur bezwaar gemaakt tegen de aangifte Gemeentelijk Woningbedrijf, omdat we uitgaan van normaal vermogensbeheer.

Fiscaal jaar 2017
De voorlopige aanslag van € 590.798 is binnengekomen op basis van de gegevens van 2016. Deze is betaald. Er is uitstel voor de aangifte aangevraagd tot 1 november 2018. De economische activiteiten van het jaar 2017, worden doorgenomen en getoetst aan de criteria en vastgelegd in een VPB dossier.

Fiscaal jaar 2018
Er is een voorlopige aanslag binnengekomen van € 580.918 op basis van de gegevens van 2016. Ool deze is betaald. Alle economische activiteiten moeten worden doorgenomen en getoetst en er moet een dossier worden aangelegd. Er moet definitieve aangifte worden gedaan voor 1 juni 2019.

Fiscaal jaar 2019
De voorlopige aanslag 2019 zal op basis van de definitieve aanslag 2016 worden berekend. Omdat er nog geen duidelijkheid is over het Gemeentelijk Woningbedrijf, moet er rekening worden gehouden met een bedrag van ca. € 588.000.

Voor de betaalde VPB 2016-2019 blijft het voorlopig nog onzeker of we die terug gaan ontvangen van de Belastingdienst. Tot we uitsluitsel hebben over de belastingplicht, wordt een voorziening getroffen ten laste van de algemene reserve van het Woningbedrijf.

De vennootschapsbelasting wordt berekend over de fiscale winst. Deze is hoger dan de bedrijfseconomische winst als gevolg van het feit dat bepaalde bedrijfseconomische kosten niet mogen worden meegenomen in de winst en verliesberekening. Voorbeeld hiervan is de post afschrijvingen ad afgerond € 1 miljoen. Omdat de boekwaarde van de woningen lager is dan de economische waarde mag hier niet meer fiscaal op worden afgeschreven.